Categorie archieven: Schrijven

Boek publiceren

Geplaatst op door

Schrijven met het creatiepentagram - door Yoeke Nagel

Schrijven met het creatiepentagram – door Yoeke Nagel


Ze is er. Na iets meer dan een jaar schrijven ligt ze in m’n hand. Mijn nieuwe boek. Mijn dertiende. Gebonden. Gedrukt. Vormgegeven. Geredigeerd. Geschreven. Bedacht. Ontstaan. In die volgorde is dat er allemaal aan vooraf gegaan en kan ik haar nu vasthouden. Zie, het woord is boek geworden…
En ik realiseer me voor de dertiende keer dat dit niet de fijnste fase is van een boek-in-wording.

Boek beoordelen

Ik kan naar elk boek kijken met vriendelijkheid, respect en acceptatie. Soms zelfs met warmte en schalkse verbondenheid. Maar naar mijn eigen boek kijk ik zoals ik fronsend langs mijn buik naar de wijzer op de weegschaal kijk. Oei. Is dit het nou?
“Gut, ze is dunner dan ik had verwacht. Mooi lettertype wel, maar misschien hadden die twee pennen toch anders gemoeten. Past het nou wel dat het er zo smooth uitziet allemaal? Fijn papier om te voelen. Hoeveel mensen valt dat nou op? Ruikt okee. Is dat grapje daar niet misplaatst? Oh jee, dit stukje tekst had toch wel op de volgende pagina moeten beginnen denk ik. Heb ik daar nou overheen gekeken?”

Vol boek. Leeg hoofd.

“Word je verdrietig?” vraagt vriend B. geschrokken als hij mijn knerpende gedachten van mijn gezicht afleest terwijl ik mijn boek, recht uit de enveloppe, doorblader.
Ook dat weet ik niet, maar ik denk van niet. Ze is er. Daar ging het om, toch?
Het laatste hoofdstuk heet ‘Wie schrijft, verdwijnt.’ Daar lijkt het wel op ja.
Wat ik weet over schrijven is uit mijn hoofd, uit mijn lijf, uit mijn jarenlange schrijf- en schrijfcoachingservaring gedruppeld om samen te komen in dit boek. Hier staat het, mijn kennis is vrijgegeven, het boek is vol, mijn hoofd een grote vacature. Wat nu?
De laatste zin van het laatste hoofdstuk, voordat de 99 schrijfoefeningen beginnen, geeft onverwacht het antwoord dat ik op dit moment eigenlijk helemaal niet zoek.
“Als je creatie klaar is, moet je haar loslaten en de wereld insturen om een eigen koers te varen. Blijven doet ze niet.”

De wijde wereld in

En dan voel ik toch het begin van trots opborrelen. Goh. Mijn boek. Dapper ding. Zomaar de wijde wereld in. Misschien is dat het wel. Het is nu niet meer ‘mijn boek’. Het is het boek van haar lezers geworden.
En natuurlijk hoop ik dat ze heel veel mensen blij gaat maken en opjut om te gaan schrijven met het creatiepentagram en gaat inspireren om hun kennis door te geven en hun ervaringen te delen met anderen, via het geschreven woord.
Zodat hun lezers weten dat ze niet alleen zijn, dat we allemaal met dezelfde dingen worstelen en dat er altijd verandering komt. Dat maakt krachtig en blij.
En dat is dan toch ook een beetje mijn verdienste, omdat mijn boek, dit boek, dat ene zetje kan geven dat schrijvers soms nodig hebben voordat ze echt aan de slag gaan met dat boek dat in hen heen en weer huppelt omdat het er uit wil.
Okee. Het is een boek. M’n dertiende. ‘Schrijven met het creatiepentagram.’ Met schrijftechnieken voor beelddenkers en structuurliefhebbers, en nog 99 schrijfoefeningen toe ook. Het is te bestellen bij de boekhandel en bol.com.
Ik ben er best blij mee.

Waar is je schrijfplek?

Geplaatst op door

Creëer je schrijfplek

Creëer je schrijfplek


Hier. Nu. Dat is waar het moet gebeuren in het leven. Dat weet elke schrijver natuurlijk. Daarom is het een goed plan om daar de praktijk even op aan te passen.
Creëer een plek in je huis waar je geweldig lekker kunt schrijven. Niet de ene keer opgekruld op de bank tot je laptop leeg is en de andere keer in bad op je tablet of in de trein op weg naar je werk met gillende gezinnen om je heen.
Gewoon. Hier. Nu. Fijne plek. Mag gerust een zooitje zijn. Als jij er maar fijn schrijft.

Hier zie je de werkplekken van 25 beroemde Amerikaanse auteurs. Zoek ook eens naar die van jouw favoriete schrijver.
Misschien brengt het je nog op ideeën voor de inrichting van je eigen schrijfplek.

Ik kan niet schrijven

Geplaatst op door

Laat mij de puntjes op je I zetten voordat je blog de wereld in gaat

Laat mij de puntjes op je I zetten
voordat je blog de wereld in gaat


Ik kan geen auto’s repareren, kleding maken of hoogspringen. Ik ben ook niet zo goed in piano spelen, genealogie en meetkunde. Maar ik weet wel iets van schrijven.
Waarom zou jij van jezelf eisen dat je elke activiteit zomaar in de vingers hebt? Kom op. Geef het toe. Zeg het maar gewoon. ‘Ik kan niet schrijven.’ En dat is okee…
Lucht op he?

Professional kan het beter

Je komt nogal wat klussen tegen als je een eigen bedrijf hebt. Een heel aantal daarvan zul je moeiteloos zelf kunnen klaren, of je volgt er een cursus in zodat je de basis onder de knie hebt. Maar zelfs dan blijft elke klus op zich een vak. Voert een professional ‘m uit, dan wordt het gewoon beter, mooier, dan als je het zelf als leek doet. Jij bent toch ook het allerbeste in het werk waar je je bedrijf van hebt gemaakt?
Dus doe je je boekhouding zelf, maar laat je je jaaropgave doen door een gespecialiseerde boekhouder. Je bedenkt zelf hoe je website er ongeveer uit moet zien, maar je laat ‘m bouwen door een slimme IT-er.

Mijn puntjes op jouw I

Kies dan ook voor je blog, folder of webtekst op z’n minst de professionele blik van een schrijver, om te zien of je teksten werkelijk uitstralen wat jij wilt.
Laat mij de puntjes op jouw I zetten met een Blogcheck.
Stuur hem even langs, die tekst. Dan kijk ik er nog even naar en geef je wat verbetertips voordat jij ‘m online zet. Of ik schrijf ‘m voor je, nadat jij me verteld hebt wat je ongeveer wilt zeggen. Als je me laat weten hoeveel haast je hebt doe ik het bovendien razendsnel. Kun jij je lekker bezighouden met de dingen waar je echt goed in bent.

Prijzen blogcheck:
50 euro ex. btw voor een tekst tussen de 100 en 600 woorden.
75 euro ex. btw voor een tekst tussen de 600 en 1000 woorden.
Langere teksten in overleg.

Wacht!
Liever zelf beter leren schrijven?
Kom dan meedoen met de dagworkshop Schatschrijven!
16 februari in Zwolle,
121,- incl. btw.

Seks, sushi en schrijfgenot

Geplaatst op door

Van discipline naar genot

Van discipline naar genot


Seks. Sushi eten. Saunabezoek.
Daar hoor je eigenlijk nooit iemand over zeggen: “Ik zou het wel vaker doen als ik de discipline maar op kon brengen.” Welnee! Lekkere dingen doe je zo vaak mogelijk. Voor het genot ervan. Omdat onze natuur erop gericht is genot te ervaren zodra het kan.

Seks, sushi en schrijfgenot

Over schrijven hoor ik het wel regelmatig. “Ik zou wel graag elke dag zes uur willen schrijven, maar ik kan er de discipline niet voor opbrengen.”
Ja, nee, duhhh… Elke dag zes uur seks, sushi of sauna gaat misschien ook wel vervelen op den duur.
En dat terwijl mensen die graag schrijfdiscipline zouden hebben in weerzinwekkende hoeveelheden, het schrijven zelf wel degelijk ervaren als een genot. Ze vinden het lekker om te schrijven. Ze worden er blij van. Ze genieten ervan.

Van discipline naar genot

Waarom zou je schrijven dan niet net zo behandelen als seks, sushi en sauna? Doe het voor het genot ervan. Zo vaak mogelijk. Net als met seks eigenlijk. Niet op discipline, want dan wordt het een verkrampte toestand. Niet te lang achter elkaar, want dan ga je van jezelf eisen dat het steeds zo lang zal duren. Niet te kort, want dan kom je er niet lekker in. Niet inplaats van iets anders wat eigenlijk belangrijker is. En zodra je merkt dat je overschakelt van genot naar discipline stop je ermee. Natuurlijk: dat boek, blog of biootje moet af. Maar als je dat met een overwegend bweeeeeeh-gevoel doet leest het toch niet lekker.

Seks om inspiratie op te doen

Ben je bezig met groot schrijfwerk? Richt je leven dan zo in dat er ruimte is voor genot. Schrijfgenot. En als je vindt dat je daarmee af moet zien van seks, sushi of sauna, beschouw die vormen van genot dan maar als het opdoen van nieuwe inspiratie voor je schrijfgenot.

Boek af: eind 2014

Als je dat boek nou echt wilt schrijven schakel me dan gerust in als schrijfcoach.
Misschien heb je het dan aan het eind van het jaar wel af.

Ik wens je een lekker 2014 toe.
Met ruim voldoende seks, sushi, sauna en schrijfgenot.
(en iets meer seks en sauna voor wie niet zo dol is op sushi)

Teveel om te schrijven

Geplaatst op door

schrijftechniek

Wat laat je weg uit je tekst als je teveel weet?


“He knew too much,” grommen ze in Amerikaanse westerns voordat ze de held doodschieten.
Wie schrijft over een onderwerp waar hij veel van af weet, kan spontaan het verlangen voelen opkomen naar zo’n efficiënte afhandeling van zijn dilemma’s. Een verhaal, journalistiek artikel of blog, mag immers nooit te lang zijn.
Maar wat laat je weg? Probeer eens: bijna alle details. Op 1, 2 of 3 voorbeelden na.

Je weet te veel

Stel: je wilt in je verhaal bewijzen dat het weer invloed kan hebben op je stemming. Je hebt daar 26 grappige voorbeeldjes van uit de praktijk en je kent bovendien drie onderzoeken waarmee het bewezen wordt. Bovendien weet je dat de ene mens alleen maar een tikje chagrijnig wordt van vallend herfstblad, een ander het eigenlijk wel een vrolijk gezicht vindt en de derde geëmigreerd is naar een land zonder seizoenen om eindelijk af te zijn van z’n seizoensgebonden depressies. Stop! Te veel informatie! Dat verhaal wordt te lang! En toch wil je je lezers zorgvuldig en genuanceerd informeren.

1, 2, 3 voorbeelden

Lezers zijn goed opgevoed. Ook als ze zich dat helemaal niet bewust zijn. Daardoor hoef je niet alles te schrijven wat je weet, terwijl je toch al je informatie doorgeeft.
De truc is om gebruik te maken van patronen. Geef 1, 2 of 3 voorbeelden.
1- Status quo
‘Het weer is van invloed op je stemming. Veel mensen worden somber van regen.’
Geef je in een verhaal een enkel voorbeeld van een bewering, dan wordt dat gelezen als gemiddelde, als omschrijving van de status quo, als uitwijding van een stelling die geen tegenspraak duldt.
2- Ontwikkeling
‘Het weer is van invloed op je stemming. Regenachtig donker weer leidt vaak tot somberheid, terwijl een zwoele zomerdag de stemming er juist lekker in brengt.’
Als je twee voorbeelden geeft zal je lezer ervan uitgaan dat dit de twee uiteinden zijn van een ontwikkeling, een reeks mogelijkheden, lopend van ‘voor’ tot ‘na’, van ‘niet’ tot ‘heel erg’, van ‘wit’ tot ‘zwart’. Met die twee voorbeelden heb je dus de hele lijn van nuances en ontwikkelingen al binnen het bewustzijn van je lezer gebracht.
3- Compleet
‘Het weer is van invloed op je stemming. Treurigheid met regen, een zonnige kijk op het leven in een warme zomer, vertwijfeling bij mistflarden, het is eigenlijk een heel natuurlijk gegeven.’
Geef je drie voorbeelden, dan weet je lezer: ‘Dit is nog maar het topje van de ijsberg.’ Waar drie voorbeelden moeiteloos te vinden zijn door jou, kan lezer zelf naar hartelust verder fantaseren over de andere voorbeelden of ze er bij zoeken. Hij heeft daardoor het gevoel een compleet beeld te hebben (of te kunnen krijgen als hij echt zou willen, wat niet zo is).
En?
Als het waar is, heb je nu het gevoel een compleet beeld te hebben van hoe leespatronen werken, want je kreeg er drie voorbeelden bij. Ga er maar van uit dat er nog veel meer over te zeggen is. Mail me er even over.

NaNoWriMo schrijfcoach

Geplaatst op door

 

Ik word je NaNoWriMo-schrijfcoach. Je weet dat je het nodig hebt.

Ik word je NaNoWriMo-schrijfcoach. Je weet dat je het nodig hebt.


National Novel Writing Month, dat betekent die bizarre afko die je de komende tijd waarschijnlijk vaak tegenkomt op facebook en twitter.
Een maand lang elke dag schrijven aan een lopend verhaal, waarvoor je steeds nieuwe opdrachten krijgt op de #NaNoWriMo site.
Je blijft met andere NaNoWriMo-schrijvers in contact (dat zijn er heel wat, wereldwijd gezien) via het NaNoWriMo-forum en de NaNoWriMo-pagina’s op Facebook en de #NaNoWriMo-hashtag op twitter en je eet NaNoWriMo-pap uit een NaNoWriMo-nap.

Beter, vaker, harder, dieper schrijven

Elke dag schrijven is een slim plan, vind ik als schrijfcoach. Je traint je schrijfspieren, je voert de productie van je schrijfsappen op en je krijgt schrijfdiscipline.
Het gaat om het schrijfplezier, niet om het resultaat: ik geloof niet dat er ooit een bestseller is voortgebracht in die schrijfmaand.
Maar alle andere bijwerkingen van schrijven komen natuurlijk wel langs als je meedoet aan die NaNoWriMo.

De NaNoWriMo schrijfcoach

Dan kan het soms even lastig zijn om vol te houden. Dan heb je een NaNoWriMo stok achter de deur nodig die je even oppept en je vertelt waarom je het ook al weer doet, maar ook wat je in de kern van de zaak, al schrijvend, te pakken hebt gekregen.
Een NaNoWriMo-schrijfcoach die je er even op wijst welke stukjes extra mooi zijn – en waarom.
Eentje die doorvraagt als je opeens op een enorme schrijfweerstand stuit, omdat dat een slim moment is om een verstopte schrijfader open te breken.

Heftige schrijfcoachkorting

Die NaNoWriMo-coach ben ik.
De hele maand sta ik aan je zijde en lees ik met je mee. Mijn commentaar krijg je per mail zodat je weer met frisse moed verder kunt. Tot die hele NaNoWriMo weer voorbij is. En wil je dan meer, dan geef ik je een fijne korting op je eerste kwartaalcoachingstraject.

Aanbieding:

Professionele #NaNoWriMo-schrijfcoaching

€ 121,- inclusief NaNoWriMo-btw

Schrijf je in.

Mooi schrijven

Geplaatst op door

Eerst grote lijnen schrijven. Dan inkleuren.

Eerst grote lijnen schrijven. Dan inkleuren.


Een tekst, elke tekst, is een draak met heel wat koppen die je als schrijver allemaal onder controle moet krijgen.

Verhaal opbouwen

Eentje ervan is de kop zelf natuurlijk. Die sabel je als laatste neer. Verder heb je de inhoud, de schrijfstijl, de structuur en opbouw van je tekst, het doel ervan, je doelgroep, de krachtige uitsmijter, de context waarin je tekst gelezen zal worden, je taalgebruik, de research, de heerlijke details die het sappig leesbaar maakt, je inspiratiebronnen en de tijd die je eraan moet besteden.

Mooi schrijven – in fases

Schrijf daarom in fases. Eerst de grote lijnen. Begin, middenstuk, eind.
Zo schep je een soort kleurplaat voor jezelf waardoor de volgorde van gebeurtenissen helder is en het verhaal een mooie opbouw heeft.

Inkleuren van details

Geef je verhaal de kleur van detailbeschrijvingen als je de grote lijn hebt staan.

Geef je verhaal de kleur van detailbeschrijvingen als je de grote lijn hebt staan.


Leg het dan weg. Als je een tijd iets anders hebt gedaan lees je het door. Let daarbij op welke beelden zich vormen in je hoofd terwijl je leest. Kies dan per (ongeveer) 200 woorden een fijn detail uit om even over uit te wijden. Mooi schrijven. De grote lijnen staan. Nu kleur je een paar sappige sfeerbeelden in.
Welk patroontje heeft het behang bijvoorbeeld in de kamer waarin het verhaal zich afspeelt?
Welke wetenschapper beweerde eerder al het tegendeel van de stelling die jij verdedigt? Wat zei hij dan precies?
Hoe ruikt het in die woestijn waar je reisverslag over gaat?
Zo versla je de veelkoppige tekstdraak met je toetsenbord.
Zo kleur je de plaatjes in.
Niet allemaal. De lezer wil z’n fantasie ook kunnen gebruiken.

Schrijven hoef je niet alleen te doen

Als je veel schrijft, laat me dan eens meelezen. Als schrijfcoach kan ik je precies vertellen hoe jouw teksten nog soepeler gaan lopen. Ook als het gaat om een blog, een boek of een serie artikelen.

 

Vloeken, schelden en neuken

Geplaatst op door

opdekansel-300x300Het voordeel van krachttermen

Wanneer kun je beter eens flink vloeken in je tekst? In het kort:
Gebruik krachttermen naar hartelust als je

  1. beslist extra aandacht nodig hebt van je lezer
  2. ook aannemelijk weet te maken dat de krachtterm op een natuurlijke manier ingezet wordt
  3. je lezer niet teleurstelt (aandacht opeisen met een stevige scheldkannonade, blijkt dat er een blaadje van de perenboom is afgevallen).

Niet vloeken?

Gebruik vloeken, schelden en neuken niet als je gerichtere en subtielere aandacht van je lezer kunt veroveren. Dat doe je bijvoorbeeld met het gebruik van zintuiglijke waarnemingen, de beschrijving van verrassende locaties of humor. Het voordeel van zulke, zachtere, aandachttrekkerij is dat je lezer ontspannen, open en belangstellend blijft. Valt er eenmaal een krachtterm dan kiest je lezer al een beetje partij. Hij vindt je gescheld terecht: “Ja, precies, wat een eikel ook!”, of hij vindt dat je overdrijft en haakt af: “Nou zeg, dat was nou ook weer niet nodig.”

Neuken of de liefde bedrijven

Wat betreft het omschrijven van de daad: het kan werkelijk iets toevoegen aan de spanning en opwinding van je verhaal om de meest alledaagse term – neuken – te vermijden: verstrikt raken in tedere omstrengelingen, het beest met de twee ruggen maken, copuleren… Elk eufemisme – en er zijn er genoeg – plant een eigen sfeer en beeld in het hoofd van je lezer. Gaat het om een liefdeloze handeling, een kille sportoefening, dan kun je dat benadrukken met plat woordgebruik.

Alledaags gevloek

De meest begrijpelijke tekst is die, waarin alledaags woordgebruik het verhaal uitstippelt. En er wordt nu eenmaal gevloekt in het leven. Hardop, binnensmonds, gebulderd of gegromd. Schrijf je realistisch, dan hoort het er dus bij. Verder is verzet zinloos, verdomme.
En afgezien van die enkele hardcore christen of andere van relativeringsvermogen gespeende lezer genieten we ook van de herkenning van heftige emoties die verwoord worden door…  Ach, kom op.
Gooi er gewoon af en toe een lekkere functionele vloek of verwensing in.
Dat geeft kleur aan je tekst en aan het leven van je lezer.
‘Vloeken, schelden en neuken’, is de titel van het artikel dat ik schreef voor Schrijven Magazine, het oktober-novembernummer 2013. Dit is een samenvatting.

Vampierwoorden-invasie

Geplaatst op door

Vampierwoorden zuigen het bloed uit de lezer

Vampierwoorden zuigen het bloed uit de samenleving


Ze strompelen zwijgend over een slijmerig kronkelspoor je tekst binnen. In hun adem ruik je de walmende leegte van hun binnenste al. Ze kreunen vaak een beetje en pas als je ze een spiegel voorhoudt vallen ze door de mand: ze hebben geen reflectie. Vampierwoorden.

Ambtelijke taal

Vampierwoorden zeggen helemaal niks. Ze zuigen het bloed uit de samenleving vanuit hun duistere schuilplekken in beleidsstukken, rapporten en aanbevelingen. Houd een levend, concreet woord voor de spiegel van je geest en er ontstaat een beeld. Zet het naast een vampierwoord en er is niks te zien. Probeer maar. Wat is het vampierwoord: fietsen of gaan? Mailen of communiceren? Of, een fijn voorbeeldje van cluster-vampierwoorden: Afspraak maken of ‘mogelijkheden onderzoeken om een bijeenkomst te plannen waarop voornoemd thema nader kan worden doorgesproken?’ En een paar bloedeloze zombiewoorden: ‘Zouden kunnen proberen’, ‘willen gaan kijken naar’, ‘in de zin van talloze voorbeelden’. Ambtelijke taal. Als er zonlicht valt op een vampierwoord, verdampt het.

De 15 ergste vampierwoorden op een rijtje

Daad bij het woord voegen

Hoe vaak je een alinea met vampierwoorden ook leest, het blijft vaag, er ontstaat geen helder beeld. Er is een grauwe invasie van vampierwoorden in rapporten, aanbevelingen en beleidsstukken van de sociale sector, het hogere management en (semi-)overheid. Ze trekken het bloed uit de tekst en er ontstaat geen concrete betekenis.  Dat heeft een onaangename bijwerking. Er moet alsmaar nagedacht worden. Alleen het hoofd wordt aangesproken.
Als een tekst direct een beeld oproept snapt onze geest meteen waar het over gaat. Het hart springt op: ‘Oh ja, boodschappen doen. Gezellig!’ In de buik roeren zich persoonlijke herinneringen waardoor de nieuwe woorden worden getoetst aan de eigen ervaringen: ‘Ik zag laatst van die fijne gekleurde cupcakes die de kinderen zo lekker vinden.’
Zo raakt een tekst hoofd, hart en buik van de lezer en kunnen de voeten in beweging komen: ‘Wat? Willen ze die cupcakes volstoppen met gemodificeerde soja? Daar moet ik wat aan doen!’ Pas als zowel hoofd als hart en buik geraakt zijn willen we de daad bij het woord voegen.

Nieuwe maatregel harteloos

Bij abstracte teksten vol vampierwoorden blijven hart en buik, emotie en eigen ervaring, onaangeraakt. Het hoofd van de lezer is actief en probeert uit alle macht om te zien wat er staat, om toch een weerspiegeling te krijgen van de lege termen waarmee zo’n beleidsstuk vol staat. ‘80% van de ondervraagden geeft aan te maken te hebben gekregen c.q. verwacht te zullen krijgen met een of meerdere negatieve aspecten van de uitvoering van deze maatregel in de persoonlijke leefsfeer.’

Hoe concreter hoe beter

Vampierwoorden! Ondode tekst! Tegen de tijd dat de ambtenaar die dat leest heeft uitgevogeld wat het betekent, is hij zo opgelucht dat hij snel z’n handtekening zet onder de nieuwe maatregel.
Dat zou hij niet doen als er levende woorden hadden gestaan: ‘Geen huisvrouw weet meer hoe ze haar boodschappen moet betalen!’
Hoe concreter hoe beter dus. Omdat er niets schadelijker is voor mensen dan de bloedeloosheid in de samenleving die vampierwoorden veroorzaken.

Gebakken lucht

Houd je eigen teksten tegen het licht en kijk welk woord geen reflectie heeft. Prik er een houten pin doorheen en kijk rustig toe hoe ze oplossen in lucht. Gebakken.

EXTRA
Vampierdaden – om slim te lijken tijdens een vergadering.
Lijk slim met vampierdaden.

In 7 stappen naar een happy end

Geplaatst op door

happyendWanneer is je tekst klaar?

Wie schrijft kent het probleem: aan een tekst beginnen is nog niet zo’n toer. Maar wanneer is het nou eens klaar?
Met deze 7 stappen breng je je lezer met aandacht en plezier naar de conclusie (Klik hier) of het happy end van je verhaal.
Zowel voor zakelijke teksten als voor plezierschrijverij.

 
Stap 1:
Sluit de deuren
Bedenk waar je verhaal over moet gaan. Zakelijke tekst, fictie of non-fictie: je hebt een thema, een idee, een boodschap die je wilt delen met je lezer. Hoe beter je dat terrein afbakent, hoe meer ruimte je jezelf geeft om uit te weiden over details.
Stap 2:
Informeer naar bijzonderheden
Onderzoek wat je lezer al weet over je onderwerp en start je verhaal daar.
Dit is A, het begin van je tekst.
Stap 3:
Bepaal tot waar je gaat
Wat moet je lezer verzuchten als hij straks je tekst uit heeft? Bedenk het van tevoren en zorg dat je hem of haar daarheen leidt. Dit is Z, het einde van je verhaal, je happy end.
Tussen A en Z voer je straks je lezer aandachtig door het hele alfabet heen tot hij er is.
Stap 4:
Bouw het op en varieer
Bedenk tenminste 3 interessante handelingen, gebeurtenissen of beweringen om de aandacht van je lezer vast te houden. Zet ze bijvoorbeeld in een mindmapje. Wissel positieve en negatieve lading van de gebeurtenissen en emoties af. Begin met een heel interessante, dan de minst interessante, werk zo toe naar het einde, wat weer een knaller is. Dit zijn de ‘stepping stones’ waarlangs je je lezer leidt naar het hoogtepunt van je verhaal.
Stap 5:
Sssssssst… Fantasie spreekt!
Geest wil spelen. Laat daarom in je tekst hier en daar ruimte voor de fantasie van je lezer. Vertel niet wat er aan de hand is, maar schets een sfeerbeeld waardoor hij het zelf kan ontdekken. ‘Show, don’t tell’, wordt deze techniek genoemd.
Schrijf: ‘Hij sloot zijn ogen even. Zijn ademhaling versnelde hoorbaar en zijn neusvleugels bewogen als de vloedlijn – ritmisch en onstuitbaar.’
Niet: ‘Hij werd ongeduldig.’
Stap 6:
Begin. Ga door.
Nu begin je pas met het werkelijke schrijfwerk. Je verbindt de punten van aandacht die je al bedacht had met elkaar in een logische volgorde en maakt er een mooi geheel van.
Reken op drie fases voor je schrijfwerk:

  • -structuur bedenken (stap 1 tm 4),
  • -gezegend schrijven (stap 5 en 6),
  • -ambachtelijk schrijven (stap 7).

Gun jezelf geen uitwegen: je hoeft niet te zitten wachten op inspiratie of zoiets, je hebt je schrijfschema of je mindmapje bij de hand en je gaat gewoon door tot het klaar is.
Stap 7:
Klaar! En nu even opruimen.
Als je met je tekst aangeland bent bij punt Z, je conclusie, de lekkere uitsmijter of het happy end dat je had bedacht voor je verhaal, kun je stoppen.
Maar nog wel eventjes opruimen! Drink even wat, neem pauze. Dat geeft een frisse kijk.
Loop dan je hele verhaal door op losse eindjes, d’s en t’s, alinea’s die beter verwisseld kunnen worden, en meer ambachtelijk schrijfwerk.
Doordat je van tevoren al weet dat je deze klus achteraf doet, hoef je je niet steeds te laten afleiden door grammaticale of andere twijfels tussendoor. Gewoon lekker doorschrijven. Tot het klaar is.

Lees ook: ‘Schrijven met het creatiepentagram’. Te koop voor 14,50 bij je boekhandel of bij Bol.com