Tegenover elke goede theorie
staat de praktijk.
-Yoeke Nagel-
Categorie archieven: Schrijven
Acht uur overwerk
Met z'n allen zitten pielen inplaats van in je eentje
Nooit gedacht dat het zo’n feestje kan zijn om over te werken. Met vier teams van vijf creatievelingen werkten we vrolijk door tot twee uur ’s nachts, aan campagnes voor vier goede doelen.
Dat was op 30 maart en het gebeurde in 21 steden over de hele wereld! Ik was als ‘mentor’ toegevoegd aan het team dat in het Inspiratiehuis aan de slag ging voor de Houdinibeweging. Een mentor is iemand die zich steeds laat uitleggen wat het leukste is om te doen.
Geweldig mooi en dapper initiatief trouwens, die Houdinibeweging, van mensen die betrokken zijn bij jeugdzorg maar het allemaal veuls te ingewikkeld vinden gaan daar. Ontwar en verbind, bedachten we dus als slogan. En we maakten webteksten, t-shirts, een huisstijl en een website-structuur voor ze. Kan best, in acht uur! Hier zie je hoe beregezellig het bovendien was.
Ik teken nu alvast in voor volgend jaar acht uur overwerk.
De foto’s zijn van Rene Wouters.
De kunst is gevoed te blijven. Met inspiratie natuurlijk. Van Urban Chef. Lekker!
- Kaarsen van Pieter van de Pol rond het Inspiratiehuis in Arnhem. Prachtig he?
De achterbakse zusters Pas-toch-op en Zie-je-wel
Als een losse tand hing de deur van mijn auto naast de bestuurdersplaats.*)
“Wacht maar, ik zie het al,” mompelde een aangesnelde aardige man. Hij pakte de autodeur in een soort tangogreep en wiegde ‘m een paar keer heen en weer, alsof hij de deur opnieuw leerde wat zijn functie was in het leven. “Pas op voor je vingers!” riep ik vanaf veilige afstand. De man reageerde niet en ging onverstoorbaar verder met z’n deurfluisteringen.
En op hetzelfde moment realiseerde ik me hoe onzinnig het is om iemand te waarschuwen om zichzelf geen pijn te doen. Hij heeft geen enkele reden om moedwillig z’n vingers te laten afklemmen met een autodeur. En als hij dat wel zou willen, dan zou mijn ‘pas op’ hem er vast niet van af kunnen houden. Natuurlijk paste hij op z’n vingers.
Mijn geroep had de functie van een disclaimer. Als hij toch, door welke akelige toestand ook, z’n vingers zou bezeren, zou ik opgelucht kunnen denken: ‘Dat is niet mijn schuld. Ik heb hem nog gewaarschuwd en ‘pas op’ geroepen. Nou is het toch fout gegaan, zie je wel…’ Want Zie-je-wel is het onvermijdelijke lelijke zusje van de kloeke Pas-op.
Pas op betekent: als het fout gaat is het je eigen schuld. Niet de mijne. Zie je wel is de incassering van het schuldvrij blijven als waarschuwer. Ik had je gewaarschuwd, ik heb mijn werk gedaan, jij faalde.
En waarom in vredesnaam? Alsof het niet al erg genoeg is om je vingers tussen de deur te krijgen! En alsof ik niet, mocht dat inderdaad gebeuren, ondanks mijn waarschuwing, gemeen hard naar het ziekenhuis zou rijden met de zielepoot die, zie je wel, toch z’n eigen vingers zo bezeerd had.
Zwijgend wiegde de man de deur een paar maal heen en weer. Hij negeerde mijn waarschuwing volkomen en kreeg desondanks geen enkele vinger tussen de deur. De deur begreep hem plotseling en sprong weer in z’n oorspronkelijke stand. “Zo. Nou heb ik nog een baco nodig,” zei de man, want zoiets zeggen mannen dan altijd. Waterpomptang was ook goed, of een sleuteltje tien.
Deur gered. Vingers in orde. Aardige man gezoend. Wijze les geleerd over de akelige zusters Pas-Toch-Op en Zie-je-wel.
Niet meer doen, dat waarschuwen. Het is uiteindelijk toch mijn verantwoordelijkheid dat er geholpen wordt als dat nodig is.
*) Ik had echt goed achter me gekeken toen ik weg wilde rijden uit die parkeergarage, maar die pilaar stond links van mij en ik draaide mijn autodeur er met stevige kracht tegenaan. Eerst lukte het nog wel een beetje om ‘m met geweld dicht te slaan, maar na drie weken schoot ie plotseling los naar het losse-tand-model.
Ook zin om te schrijven? In april zijn alle schrijfcursussen voorzien van gulle lentekortingen. Soms wel 50% van de prijs!
Kijk hier even of er iets voor je bij zit om je boek, website of blog mooier te maken.
Toekomstschrijvers
2020. Eindelijk kwam alles goed.
Dat was het thema van de laatste editie van Toekomstschrijvers, de schrijfwedstrijd die vraagt om visie en woordkunst.
Veel mensen verwachtten al eerder bericht, maar pas nu is er een shortlist bekend waartussen de winnaars van de eerste, tweede en derde prijs ook staan.
Prijkt jouw naam op de lijst? Dan zie ik je waarschijnlijk op zaterdag 7 april in Amsterdam, bij Boek ’n Plank, Vijzelstraat 11.
Om 15.00 uur is er een feestelijke prijsuitreiking. Daar wordt de bundel uitgedeeld met alle zestien shortlistverhalen.
Wil je nou eindelijk wel eens weten of je op die shortlist staat? Je kunt hier het Toekomstschrijverspersbericht downloaden als pdf, maar je krijgt als deelnemer ook nog per mail een uitnodiging. Ook als je niet op de shortlist bent gekomen trouwens, want je verhaal is wel degelijk gelezen. Dank je wel daarvoor. Ik heb er als juryvoorzitter weer van genoten.
Schrijftips
Wat me enorm opviel: binnen de jury kregen we soms discussies over bepaalde verhalen waarbij gezegd werd: ‘Kijk, als er nou iets meer gebruik was gemaakt van actieve werkwoorden’, of: ‘Deze alinea had veel beter aan het einde pas kunnen worden geschreven,’ of ‘Is er geen beginzin aan dit verhaal?’ Of juist: ‘Zonder die beginzin zou het verhaal veel spannender van start gaan.’
Allemaal tips en schrijfkunsten die je gerust zou kunnen krijgen van een auteurscoach.
Da’s dan weer een tip voor iedereen die wel eens iets schrijft: volg af en toe eens een leuke schrijfcursus.
Stuur eens wat werk op naar een schrijfcoach en vraag om feedback.
Oefen met schrijfstijlen en test ze uit op verschillende lezers.
Vertel je familieleden niet dat jij zelf het verhaal schreef, vraag ze wel om commentaar.
Als je een heel andere manier van schrijven wilt uitproberen:
op maandag 27 februari geef ik in Amersfoort een dag lang ‘Functioneel Schrijven’.
Je stelt er je eigen Schrijfpentagram samen waardoor je met groot gemak nieuwe verhalen maakt – en nog mooier dan ze al waren.
Hier vind je er meer informatie over.
Vind je geliefde met SEO
De SEO van de liefde
Er is een tijd geweest dat het ons om de liefde ging. Het grootste verlangen van de mens – man, vrouw en iedereen die er nog niet zeker van was – ging uit naar dat moment van herkenning: ‘dit is hem, dit is zij, nu ben ik niet meer alleen’. We zochten naar liefde en hunkerden ernaar gevonden te worden. De woorden ‘Ik hou van jou’ heelden de wonden van het hart, openden de poort naar vervulling en geluk. Wanneer dat moment zich zou aandienen was een kwestie van afwachten.
Dat hoeft natuurlijk niet meer in deze tijd. Zoeken en gevonden worden is een vak! Eenvoudige SEO brengt direct uitkomst: optimalisatie van je zoektermen. Het eerste punt van kritiek: hoe zou de ander je ooit kunnen vinden als je je kenbaar maakt met niet-specifieke woorden als Ik, Hou, Van en Jou? Google levert 1.380.000 zoekresultaten op de zoekopdracht in combinatie met het nog minder specifieke ‘Je’ en schiet zelfs naar 8.520.000 als we ‘Jou’ gebruiken. Dat zijn er sowieso al te veel om uit opgemerkt te worden.
Willen we vindbaar zijn, dan zal dus op z’n minst ‘Ik’ moeten worden gespecificeerd. Een voorbeeldje: ‘Ik, Valentijn, Hou Van Jou’, geeft al direct meer focus: 275.000 zoekresultaten. Toch is de lijstaanvoerder het, voor iemand die Valentijn heet, niet-relevante ‘Ik hou van jou in andere talen’ waarin ‘Ana behibak’ en ‘Bon sro lanh oon’ zichtbaar zijn.
Het is dus ook van belang om de bedrijfsspecificaties van Valentijn toe te voegen, om niet de concurrent opgediend te krijgen door de zoekmachines.
Willen we de zoektocht naar liefde verder optimaliseren, dan moeten we bovendien een eersteklas misser corrigeren in deze zin en zal, uiteraard, het woord ‘liefde’ zelf moeten voorkomen in de zoekopdracht.
‘Ik, Valentijn, Commerciële Feestdag Liefde Jou’ brengt ons nu bij de Wikipedia als aanvoerder van de 475.000 zoekresultaten. De toevoeging Commerciele Feestdag blijkt de boosdoener; we krijgen weer specifiekere resultaten als we de zoekopdracht ombouwen tot het veelzeggende: ‘Ik, Valentijn, Geluk en Vervulling, Liefde Jou. Bovenaan prijkt een Feng Shui blog, dus we maken vorderingen: dat is ook voor zoekers. Z0 maakt SEO elk zoektocht tot een vindtocht, zolang we maar volgens een efficiënte structuur optimaal gebruikmaken van de technische mogelijkheden. Verrassingen en toevalligheden zijn beslist niet meer nodig!
Rest ons nog het niet-specifieke woord ‘Jou’ te vervangen door de unieke naam van degene door wie we gevonden willen worden.
Wil je meer weten over hoe SEO en vindbaarheid je leven toch aangenamer kunnen maken? Doe dan mee met de korte cursus ‘Schrijven om gezien te worden’ in Arnhem. Speciaal voor ondernemers en zelfstandigen die door nieuwe klanten en deelnemers gevonden willen worden. Zes avonden, vanaf 1 maart 2012, met een certificaat na beoordeling van je slotopdracht: je eigen website, folder of nieuwsbrief.
Meer informatie over de cursus.
10 tips om niet te schrijven
Moet jouw boek hier tussen liggen?
Het verlangen om iets te schrijven kan voor sommige mensen nogal hoog oplopen.
Dat is jammer, want schrijven is tijdrovend en levert toch maar zelden roem en geld op.
Bovendien komen veel nuttige activiteiten erdoor in de knel.
Hier tien beproefde tips om je eigen woorden effectief in de kiem te smoren.
-1- Wacht met schrijven tot je gebeld wordt door een uitgever die je verzoekt een manuscript op te sturen.
-2- Eis van jezelf dat het een perfecte tekst wordt.
-3- Laat in gedachten steeds je moeder en je oude docent Nederlands meelezen en commentaar leveren op wat je schrijft.
-4- Laat je eerste opzet aan vijf mensen lezen en verwerk hun commentaar en tips zo dat ze allemaal tevreden zijn.
-5- Zoek tenminste vijf briljante boeken over jouw onderwerp en vraag je af wie er op een zesde zit te wachten.
-6- Vergelijk jezelf uitsluitend met topauteurs en wacht met schrijven tot je het net zo mooi kunt zeggen als zij.
-7- Schrijf dagelijks drie uur gedisciplineerd en stop als dat niet haalbaar blijkt.
-8- Verwacht van je partner of huisgenoten dat ze je inspireren, motiveren en waarderen als je je onttrekt aan gezamenlijke activiteiten omdat je moet schrijven.
-9- Ga zitten en schrijf gewoon tot de inspiratie opgedroogd is.
-10- Neem feedback niet serieus tot iemand werkelijk begrijpt waar je het over hebt.
Op deze manier houd je beslist tijd over om t.v. te kijken en met vrienden en familie te praten over de plannen voor je boek waar je nu al bijna aan gaat beginnen.
Wil je toch schrijven, doe het dan niet alleen. Laat je op weg helpen met de cursus van zes avonden: Schrijven om gezien te worden. Vanaf 1 maart 2012 in Arnhem op donderdagavonden. Ook voor wie wil of moet schrijven over eigen bedrijf, praktijk of organisatie. Website, folder, nieuwsbrief, column, sociale media en boek komen aan de orde. Na beoordeling van je slotopdracht kun je een certificaat ontvangen.
Meer informatie en inschrijven
Zeg het niet
Moi
Staat een Groninger tegen een hek geleund, komt z’n buurman voorbij op de fiets en steekt z’n hand op.
‘Moi,’ mompelt ie erbij.
Steekt de Groninger ook z’n hand op en zwijgt.
Komt buurman later langs lopen op weg naar z’n eigen huis, steekt weer z’n hand op en zegt ‘Moi’.
Schudt de Groninger z’n hoofd en zegt tegen z’n vrouw: ‘Ouwehoer, die vent’.
Ooit was het woord bijzonder. Sterker nog: sommige mensen zeggen dat het woord bij God was – het was goddelijk. Daar spring je zorgvuldig mee om. Ik stel me zo voor dat het belangrijker was om te doen dan om te zeggen. Een aai over een bol geeft een duidelijke boodschap, daar heb je geen woorden bij nodig. Eten op tafel zetten, hout hakken, water halen, een kind baren, boerenkool van het land halen… dat zijn allemaal handelingen die prima woordeloos kunnen worden uitgevoerd.
Gebeurde er eens iets heel bijzonders, had je een heftige emotie of een stralend nieuwe gedachte, dan zei je iets. De aandrang tot spreken borrelde waarschijnlijk op in de voeten, werd groter en heviger tot een paar woorden, alleen de allernoodzakelijkste, de keel bereikten en de mond verlieten om dansend de wereld in te trekken. Een bijzonder moment was gemarkeerd met woorden.
Het was natuurlijk een rottijd voor journalisten, schrijvers en bloggers.
Tegenwoordig is het precies andersom. Momenten worden gemarkeerd als vacature voor woorden. Eens in de week moet er een nieuw blog verschijnen. Elke dag moet die krant vol. Er wordt veel gesproken over geldontwaarding, maar deze ontwaarding van het woord lijkt me minstens zo schadelijk; het woord is niet meer bij God tot het afgehaald wordt voor een noodzakelijk gebruik ervan om een dringende emotie weer te geven. Het woord, elk woord, wordt paraat gehouden, neergezet, herhaald en uitgekauwd om loze ruimtes mee te vullen. Ze zijn er niet meer om vorm te geven aan een diep verlangen, een grote angst of een verbijsterend inzicht. Er werden plekken gecreëerd om er woorden neer te zetten, terwijl er eerder een dringend woord was dat een plek nodig had.
Om dat te compenseren gebruiken veel bloggers en andere schrijvers graag grote, belangrijke woorden die van zichzelf al wat lijken. Dat werkt niet.
De meeste lezers veranderen erdoor in Groningse boeren. Ze vinden bloggers maar ouwehoeren. En misschien hebben ze wel gelijk ook.
Op zondag 19 augustus 2012 geef ik daarom een dagcursus Schatschrijven in Amersfoort. Over hoe je zegt wat je moet zeggen in je blog, nieuwsbrief, website of folder. Niet meer.
Als je je vandaag nog inschrijft met het codewoord ‘moi’ geef ik je 10% korting.
Slacht je eigen koe
Op papier - in de pan
De bijl is vlijmscherp en zwaar in m’n hand als ik ‘m omhoog zwaai. Met een doffe klap komt ie terecht in de warme, kloppende hals van de koe. Haar grote, donkere ogen met de vreemd elegante wimpers kijken me verwijtend aan en draaien dan weg. Het donkerrode bloed stroomt in ritmische, trage golven uit de wond. Ze loeit. Het is niet genoeg. Ik zal nog eens moeten uithalen. Waarom vertelt niemand je dat je beter een mes kunt gebruiken voor zoiets? Opnieuw zwaai ik de bijl omhoog…
Nietes. Als ik op deze manier aan mijn sudderlapje zou moeten komen, dan at ik natuurlijk never nooit meer vlees.
Maar zo is de wereld niet, hier. Het abstracte stukje voedsel op mijn bord herinnert me in niets meer aan wat er gebeurd is tussen het moment dat koe niksvermoedend staat te herkauwen en medium doorbakken op mijn tafel staat. Het is mijn zaak niet.
Op dezelfde manier is het niet de zaak van een ambtenaar dat er een meisje moet worden uitgezet omdat ze niet de juiste papieren heeft. Zij bestaat pas in zijn bewustzijn als ze hem ontmoet, in z’n ogen kijkt en hem vertelt over haar hond, haar vriendinnen, haar fiets met een lekke band en dat ze niet weet hoe je zo’n ding plakt.
De wijk waarin drie rijen woningen worden afgebroken, bestaat alleen als abstractie, op papier, tot de wethouder er doorheen is gelopen en heeft gepraat met de bewoners die er willen blijven.
Gelukkig gebeurt dat af en toe. Zo hoorde ik vanavond over een kringloopbedrijf waar ‘kansarmen’ werken. Het gebouw dat ze ter beschikking was gesteld moest eerst nog verbouwd worden. De projectleider wist hoe dat werkt, met sudderlapjes, asielzoekers en kansarmen. Hij nodigde de makelaar en de ambtenaar die erover gingen uit om langs te komen op het oude adres. Daar was een groep mensen zo enthousiast bezig met het uitsorteren van tweedehands spullen, dat iedereen er schik in kreeg.
“Ach joh, ga toch gewoon lekker drie maanden eerder vast dat pand in, dan kun je de boel nog wat opknappen. Dat is fijner voor iedereen,” stelde de makelaar meteen lachend voor.
“Wedden dat het me niet was gelukt als ik het officieel had aangevraagd?” zei de projectleider.
Tuurlijk niet. Want bij een officiële aanvraag waren die mensen papier geweest. En papier wordt verschoven en behandeld via protocollen.
Zolang je alleen op papier wordt gezien, zit je eigenlijk al in de pan.
Vind ik leuk!
Vind ik niet leuk. Maar wat dan wel?
‘Vind ik leuk!’ hadden al 3 mensen geklikt.
Natuurlijk vinden ze het helemaal niet leuk dat onze lieve vriend overlijdt. En natuurlijk moeten we de intentie goed rekenen: medeleven, gedeeld verdriet, ondersteuning en troost voor de andere Facebookers die met het bericht geconfronteerd zijn. Maar er is nu eenmaal slechts 1 emotie beschikbaar op Facebook: leuk. ‘Een technische onvolmaaktheid,’ vergoelijkte iemand toen ik er een opmerking over tweette.
Nietes. ‘Vind ik leuk’ is een zorgelijk symptoom van hoe we op dit moment in moordend tempo vervlakken. ‘Leuk’ is niet alleen de enig mogelijke reactie op Facebook-berichten, het is ook de uitdrukkelijke opdracht voor de gewenste sfeer in artikelen voor tijdschrift, dagblad of magazine.
Tekst moet leuk zijn. Leuk en kort. Daarmee vallen heel wat uitstekende journalistieke onderwerpen ‘om technische redenen’ af. De organisatie die onderduikadressen zoekt voor uitgeprocedeerde vluchtelingen, de sociologische duiding van kookprogramma’s, de psychologische achtergrond van verzamelwoede, de keerzijde van designhonger… We gaan geen klanten krijgen voor die verhalen. Te ingewikkeld, te somber, teveel woorden nodig om zoiets uit te leggen, zit niemand op te wachten.
De eindredacteur van dienst steekt z’n duim omlaag. Vind ik niet meer leuk. Klik. Weg.
Tijdschriften moeten leuk zijn. Leven moet leuk zijn. Je werk moet leuk zijn. Je relatie moet leuk zijn. Vind ik op zich leuk, natuurlijk. We hebben immers na eeuwen worstelen het calvinisme achter ons gelaten.
Maar als alles echt alleen maar leuk is, is er geen lol meer aan. Alleen ‘leuk’ zien, meemaken, lezen, schrijven en leven, verandert ons in blije zombies. Je ontwikkelen doe je door uitdagingen en confrontaties aan te gaan met dat wat je juist niet kan, niet durft, niet wil, niet leuk vindt, maar toch probeert. Je doet het door problemen en misstanden tegen het lijf te lopen en dan te zoeken naar oplossingen, door op te bouwen, fouten te herstellen, falen toe te geven, iets nieuws te creëren, door te zetten, bij te leren, uit te proberen, om te vallen en weer op te staan. Niet leuk. Nee. Maar jezelf ontwikkelen, beter worden dan je al was is juist keileuk. Al ga je – is mijn vrees – de komende jaren nergens meer lezen hoe je dat ook al weer doet.
Vinden tijdschriftenmakers, tv-redacties en adverteerders namelijk niet leuk.
Leuk 2012. We hebben geen andere optie.
Hoezo 2012?
Voor wie is het 2012?
Een klein groepje mensen, waaronder wij hier, staat op de drempel van 2012, het jaar dat door de Maya’s onheilspellend is aangekondigd als het jaar O.
Bij dat groepje mensen dat nu het jaar 2012 in gaat zitten geen mensen die de joodse, Chinese, boeddhistische, Seleucidische (huh?) of Thaise jaartelling aanhouden. Zij hebben namelijk hun eigen 2012 al lang en breed achter de rug.
En degenen die leven volgens de Diocletiaanse, Ethiopische, Islamitische of Japanse jaartelling kijken natuurlijk met belangstelling toe hoe ons 2012 valt, want zij zijn over een paarhonderd jaar zelf aan de beurt met een spannende jaarwisseling naar hun 2012.
Ja zeg… het zou toch volstrekt onrechtvaardig zijn om al die andere jaartellers mee te slepen in onze 2012-evenementen, wat die dan ook zijn?
Ik wil maar zeggen: het zijn altijd spannende jaren, wereldwijd gezien. En er zijn elk jaar heel bijzondere veranderingen in hoe we leven, met elkaar omgaan en elkaar liefhebben. Ik wens je toe dat je zo intens leeft dat die veranderingen je opvallen. En dat je bovendien de flexibiliteit en creativiteit hebt om er in mee te gaan op een manier die bij je past en de wereld mooier maakt.
Goed nieuwjaar. Het hoeveelste maakt niet zoveel uit.