Schrijven als therapie
“Dus ik loop door de donkere gang, ik hoor de trap kraken en toen zag ik daar opeens die inbreker.”
Adembenemend, zo’n scene! Niet alleen voor de lezer, maar kennelijk ook voor de schrijver. Dat zie je aan de plotselinge verandering van tijd. De eerste twee handelingen gebeuren in het heden: ik loop, ik hoor. Maar bij het zien van de inbreker schakelt de schrijver opeens over op ‘ik zag’: verleden tijd.
Schrijf een stapje terug
Slim. Want een verhaal in de tegenwoordige tijd dwingt de geest om als getuige bij de gebeurtenissen aanwezig te zijn. Als iets in het verleden gebeurd is, is de dreiging al bezworen, het gevaar geweken. Verleden tijd geeft een veilige afstand tot de gebeurtenissen die beschreven moeten worden.
Dit is de reden dat je soms, als schrijver, tot je eigen verrassing misschien, zomaar halverwege een verhaal opeens terugdeinst naar verleden tijd: het verhaal komt je te dicht op de huid, het wordt te emotioneel, te eng.
Jij liever dan ik
Nog een manier om afstand te nemen: ‘Ik loop door die donkere gang, ik hoor de trap kraken en dan zie je daar opeens een inbreker staan!’
Niet de kwetsbare ‘ik’ maar een ongedefinieerde ‘je’ schrikt zich dood van die griezel. De glibberpartij van ik naar je (of nog erger: naar ‘we’ of naar ‘men’ of ‘menigeen’) komt ook op het moment dat de gebeurtenissen te dicht op de huid komen.
Emoties slaan toe, de woorden brengen de herinnering weer tot leven en de schrijver vlucht weg uit het nu, weg van zichzelf. Moet het echt gebeuren? Nou, dan jij liever dan ik!
Fout natuurlijk, laat dat duidelijk zijn. Bij het redigeren van je verhaal moet zo’n onbewuste tijdswissel, zo’n persoonsverwisseling van ‘ik’ naar ‘je’ even worden bijgesteld.
Gratis schrijftherapie
Maar laat het daar niet bij! Kijk als schrijver eens goed naar het moment dat je die zichtbare stap naar achteren nam. Wanneer vloog het je kennelijk aan? Wat werd je te veel? Waarom? Welke beelden en associaties heb je bij wat je daar schreef? Neem ze waar. Neem ze serieus. Omdat je tijdswitches en persoonswissels iets zeggen over wat jij moeilijk vindt in het leven. Zo redigeer je niet alleen je verhaal, je spaart ook nog eens therapiekosten uit met zo’n gratis schrijfconsultje met jezelf.
Schrap daarna meedogenloos en breng je tekst op orde. Je verbetert de schrijffouten, maar schrijffouten verbeteren jou ook.
En geef het uitgespaarde therapeutengeld uit aan iets leuks om te vieren dat je weer meer van jezelf snapt.
