Familiegeschiedenis schrijven

“Ik heb vanochtend al zoveel over mezelf geleerd door meer van mijn familie te weten te komen!” Een van de deelnemers is tijdens de lunch helemaal opgetogen. Terecht. Niet alleen luisteren we naar elkaars familiegeschiedenis – altijd interessant -. Tijdens de cursusdag ‘Schrijf je familieverhaal’ is stamboomonderzoeker Yolanda Lippens erbij via Skype. “Geef je familienaam maar, dan ga ik intussen op zoek naar wat meer informatie over waar je vandaan komt,” belooft ze in de vroege ochtend.
En daar houdt ze zich aan. Terwijl Yolanda in alle rust stambomen onderzoekt voor ons, buigen wij ons over de kunst van het schrijven van een familieverhaal. Ik geef je drie belangrijke tips:

3 tips om je familieverhaal te schrijven

1- Beperk je research

Het is heel fijn om een paar mooie feiten te kennen over je voorouders. Maar je hoeft echt niet alles te weten. Ja, het is op te zoeken hoe het weer was op de geboortedag van je oma. Toch hoef je dat niet te weten als je in je verhaal niet toekomt aan de barre tocht door de bulderende sneeuwstorm die je overgrootvader moest ondernemen om haar aan te geven bij het gemeentehuis.

2- Kies een interessant moment

Stel: je weet op welke dag je grootouders trouwden. Je weet ook dat ze daarna introkken bij opa’s ouders omdat er geen geld was voor eigen woonruimte. Kies dan een moment uit hun leven om deze gegevens voelbaar te maken. Beschrijf bijvoorbeeld hoe de bruid voorzichtig haar geleende jurk uittrekt in het zolderkamertje dat ze hebben ingericht met een strozak om op te slapen en een houten kistje als tafel.

3- Schrijf de waarheid, niet de feiten

“We hadden het koud,” heeft je oma altijd verteld over haar aankomst in Nederland uit Indonesie, na een lange boottocht. Dat is dan de waarheid. Ook als het een feit is dat het die dag 28 graden was en de Nederlanders het aflegden van de hitte. Beschouw feiten als de genummerde punten die je met elkaar moet verbinden om een tekening zichtbaar te maken. Noem het feit als het je verhaal ondersteunt, laat het anders weg. En duikt er opeens eentje op die je hele tekening in de war gooit (het blijkt hartje winter te zijn inplaats van zomer), onderzoek dan even of het wel nodig is om je hele verhaal daarvoor om te gooien.

Volgende keer weer

De lunch – iedereen heeft iets lekkers meegebracht – is geweldig. Iedereen stuitert aan het einde van de dag van enthousiasme en schrijflust. En twee deelneemsters gaan naar huis met een schat aan nieuwe informatie over hun familiegschiedenis, dankzij de noeste zoekpartijen van Yolanda. Doen we nog eens, zo’n dag ‘Schrijf je familieverhaal’. Laat het me vast weten als je mee wilt doen.

Vertel me wanneer er weer een dag ‘Familieverhaal’ is

Dus we zijn familie!

Tinah achter haar computer“En die oudoom uit Groningen vertrok naar Amerika. Daar wilde hij meubelmaker worden, maar hij begon er uiteindelijk een koekjesfabriek,” vertelt Tinah Hekman me. Ze heeft al flink wat uitzoekwerk verricht om haar familieverhaal te kunnen schrijven. Een neef, die ze bij die zoektocht ontdekte, helpt haar. Dat is wel zo handig, want Tinah onderneemt ongelofelijk veel, zodat ze niet heel veel tijd heeft voor stamboomonderzoek. En ze is blind. Dat maakt het lastig om archieven in te duiken: niet alles is geschikt om te lezen via de braillebalk of voorleesapp van haar computer.

Ze kent die naam

“Grappig,” zeg ik. “Heb ik je wel eens verteld dat ik ook familiewortels in Groningen heb? En trouwens ook een achteroom die naar Amerika vertrok.” Maar ja, realiseer ik me, dat was natuurlijk in een bepaalde periode wel gebruikelijk in families die het niet zo breed hadden. Nieuwe kansen en zo.
Pas als ik bij de voordeur sta om weer te vertrekken bij Tinah herinner ik me de naam van mijn Amerikaanse achteroom. Als ik die noem deinst Tinah even achteruit. Ze kent die naam. Die staat ook op haar lijstje van familieleden. Even zwijgen we. Hoe het precies zit weten we nog niet, maar kennelijk zijn we een soort van familie van elkaar, Tinah en ik. Heel ver weg, maar toch. Het gevoel van verwantschap is er al jaren tussen ons, maar dit is toch wel even heel bijzonder. We omhelzen elkaar net even wat warmer dan voordat we dat wisten.

Een familieverhaal dat een boek waard is

“Als je maar lang genoeg zoekt ben je uiteindelijk van bijna iedereen wel een beetje familie,” relativeert mijn vader, die het op zich neemt om samen met Tinah’s neef alle stamboomlijnen door te meten. “Maar het blijft leuk om zo’n nieuw spoor te ontdekken.” En er zit beslist een mooi verhaal in. Een familieverhaal dat het waard is om er een boek van te maken. Daarvoor kwam ik trouwens bij Tinah langs. Op de foto zie je de doos met sterren die ik gebruikte om haar mijn schrijftechniek voor familieverhalen te laten voelen. Als je daar meer over wilt weten ben je welkom op de workshopdag ‘Schrijf je familieverhaal’, op 7 april in Arnhem.

Meer over de workshopdag ‘Schrijf je familieverhaal’