Welcome to WordPress. This is your first post. Edit or delete it, then start writing!
Categorie archieven: Uncategorized
Visie kun je kopen
bij goede tekstschrijvers
Ha. Ha. Ha. Een hele avond lachen met de hoogste baas van het land. In de VS is het al vanaf 1921 een traditie, gisteren had Nederland voor het eerst zelf een Correspondents’ Dinner. Met als grote olijkerd onze eigen minister-president Mark Rutte. Ha. Ha. Ha? Wat is er nou leuk aan die man?
Mark Rutte:
een geslaagde grap
Het geheim van een geslaagde grap is over het algemeen de scherpe visie die er onder ligt. Stapsgewijs volgt het succes van de grap dit proces:
- Er is iets mis gegaan
- Dat roept een sterke emotie op (schaamte, schuld, woede)
- Er wordt een vlijmscherpe analyse losgelaten op wat er mis ging
- In een korte, krachtige tekst toont de spreker aan wat de oorzaak was van wat er mis ging
- De emotie van de luisteraars ontlaadt zich in gelach.
Mark Rutte bleek hilarisch. En daar zit ‘m de verbijstering. Hoe kan een man als Mark Rutte grappig en spitsvondig uit de hoek komen? Een man die beroemd is om zijn absolute visieloosheid? “Ik zie dat niet,” zegt hij zelfs.
Tekstschrijver achter de schermen
Het geheim van de grappige minister-president zit ‘m in het feit dat de vijf stappen naar een succesvolle grap niet door dezelfde persoon hoeven te zijn gezet. In dit geval misschien de eerste twee stappen wel: ja, er is iets misgegaan met de visie van de minister-president. Ja, dat roept sterke emoties op: schaamte voor je land, voor hoe stuurloos het wordt geregeerd. Maar die vlijmscherpe analyse en de korte, krachtige tekst, kwam niet van hem zelf. Die kwam van professionals. Van tekstschrijvers. “We zullen nooit weten wie het waren,” dreigt de pers al. Briljante, maar onzichtbare tekstschrijvers analyseren, hebben visie en schreven hilarische teksten die, vooruit maar, de minister-president keurig voorlas.
U krijgt visie en humor
Zo werd dat hele Correspondent’s Dinner een groot reclamefestival voor een miskende beroepsgroep omdat ze altijd achter de schermen werken: tekstschrijvers. Visie en humor kunt u kopen bij professionals. Het lukte zelfs Mark Rutte op die manier.
Mail voor een vrijblijvend voorgesprek met een tekstschrijver met visie
Show don't tell
Tijdens mijn schrijfworkshops geef ik graag een wat merkwaardige oefening die het beroemde principe ‘Show, don’t tell’ gemakkelijk toepasbaar maakt: laat zien, verklap niet wat er gebeurt. Je krijgt een kaartje met een emotie erop. Die emotie roep je op, je neemt waar wat er gebeurt in je lichaam als die emotie bezit van je neemt, en je noteert wat je voelt. Oproepen, waarnemen, weergeven.
Vervolgens leest iedereen de waarnemingen op en de anderen mogen raden welke emotie er wordt beschreven. Dat gaat geweldig goed. Probeer maar. ‘Mijn borst voelt zachter en ruim aan de binnenkant, mijn gezicht ontspannen en licht, ik glimlach, mijn ogen voelen helderder, het draait een beetje, heel vrolijk, in mijn keel. Mijn lippen tintelen. Ik zou willen zingen. En kusjes geven.’
Welke emotie? Ergens tussen ‘vertederd’, ‘ontroerd’ en ‘blij’ in.
Schrijfoefening
emotieschrijvenBekijk de emoties die in het plaatje hierboven zijn gemeten. Roep de emoties in alle rust zelf op.
Noteer waar en wat jij daarvan waarneemt in je eigen lichaam. Tintelt het? Wordt het warmer, kouder, voller, leger, onrustig, kriebelig, hard, zacht, strak, versteend? Noteer.
Sta vervolgens op. Schud je armen en benen uit en schud de emotie van je af. Het is maar een spelletje. Adem goed door.
Laat nu iemand anders lezen wat je noteerde. Kan hij of zij raden om welke emotie het ging?
Emotie is meetbaar
Nu stuurde iemand me dit plaatje op van een Fins wetenschappelijk onderzoek, uit 2013, waarbij mensen werd gevraagd naar hun fysieke waarnemingen bij het voelen van 14 emoties. Ze tekenden op twee figuurtjes waar meer lichaamswarmte of energie leek te zijn, op de ander waar warmte of energie juist leek weg te trekken.
Niet iedereen voelde hetzelfde, maar de gemiddelden lieten wel degelijk een helder beeld zien: bepaalde emoties neemt iedereen op een vergelijkbare manier waar. En dat is kennelijk internationaal, want tijdens mijn schrijfworkshops bereiken we dezelfde conclusies. Je zintuiglijke waarneming is kennelijk een geweldig instrument in handen van de kundige schrijver.
Wil je een fragment meeslepend maken en ben je uit op emotioneel effect van je lezer, duik dan zelf de emotie in die je je hoofdpersoon wilt laten hebben (en je meelevende lezer dus ook). Oproepen, waarnemen, weergeven. Je zou kunnen zeggen dat dat het geheim is van ‘show, don’t tell’, maar geheim is het niet meer, want jij kunt het nu ook. En als schrijver zelfs iets nauwkeuriger, omdat je ook kunt aangeven of de verandering langzaam of snel gaat, prettig of akelig is.
(Doe zelf het onderzoekje op deze pagina)
Voorbeeld
Show don’t tellSchrijf je: ‘Hij was op slag verliefd op haar’ dan denkt je lezer vermoedelijk ‘Nou ja, dat zal nog wel meevallen.’ Of je lezer denkt helemaal niks en neemt het voor kennisgeving aan.
Schrijf je: ‘Hij staarde naar haar neusvleugeltjes zonder te knipperen. Elke gedachte verdampte uit zijn hoofd en een warme gloed verspreidde zich door zijn voelbaar uitdijende borstkas. Een schaapachtige glimlach zette zich vast op zijn gezicht. “Eh… helemaal alleen hier?” bloosde hij,’
dan denkt je lezer vermoedelijk iets als: ‘Zeg! Ik heb ‘m in de gaten, die ouwe! Hij is gewoon verliefd!’
Die conclusie maakt meer indruk als je lezer er zelf op gekomen is dan als jij het hem verklapt hebt. Je hebt laten zien wat er gebeurde, zonder het te benoemen. Show. Don’t tell. Dat doet je lezer wel.
Sprookje schrijven – schrijfretraite
Kort verhaal
De huiswerkopdracht ‘Sprookje schrijven’ van gisteren, leverde een sprookjesachtige avond bij het vuur op: zes korte verhalen, gebaseerd op ervaringen van de schrijfretraitedeelnemers of objecten hier, op het prachtige terrein van Simply Canvas in de Dordogne, waar we onze schrijfretraite houden.
(Extra oefening: snij deze zin in drie veel kortere stukken zodat het makkelijker leest).
Opdracht 1
Maak een 1,2,3-tje (westerse haiku)
1e zin is een waarneming
2e zin is een metafoor (Poort van Als)
3e zin is een vraag of conclusie.
Gebruik daarna je 1,2,3-tje als thema voor een sprookje (fictie).
123-tje:
De palmboom pronkt met haar bladeren
als een douairière die haar waaierverzameling toont.
Allemaal versleten.
De waaiers van de douairière
Graaf Lodewyc de Vos van Steenwijk was een goedmoedige, rustige man. Dat was waar Louise-Catharina voor gevallen was. De schaduwkant van het gelijkmatige karakter van Lodewyc de Vos van Steenwijk ontdekte zij tijdens haar huwelijksnacht. Haar kersverse echtgenoot bleek dusdanig goedmoedig en rustig te zijn dat hij, twee piepkleine minuten nadat hij in bed ging liggen, sliep. Elk deel van zijn lichaam was goedmoedig en rustig, terwijl de veel jongere Louise-Catharina nu juist behoorlijk bijterig en onrustig was.
Zij besloot diezelfde nacht nog te onderzoeken of ook de gespierde tuinman in het kleine huisje achter in het kasteelpark, goedmoedig en rustig was. Dat bleek niet het geval. De butler wist haar zelfs tot zoveel activiteiten te verleiden dat hij haar bij het ochtendkrieken koelte moest toewuiven met een ruim bemeten waaier.
“Hier. Daar zul je van opfrissen voordat je straks naast je echtgenoot wakker wordt,” fluisterde hij haar toe en stopte haar de waaier in de hand toen ze op haar tenen het personeelsverblijf verliet.
“Goede nacht gehad, lieve?” informeerde de graaf de volgende ochtend goedmoedig en rustig. Zijn blozende jonge vrouw knikte en glimlachte naar hem. “Een heerlijke nacht,” gaf ze toe. “Maar vanmiddag zal ik nog een schoonheidsslaapje doen.”
Vanaf deze ochtend zag het leven van het personeel van De Vos Van Steenwijk er volkomen anders uit dan voor de komst van de levenslustige, jonge gravin.
Elk van haar minnaars had, op haar verzoek, altijd een fraai exemplaar waaier voor haar klaar liggen, ter afsluiting van hun samenzijn. En in de parktuin achter het kasteel, liet Louise-Catharina de tuinman een palmboompje planten met bladeren als wijd uitgeklapte, groene waaiers. Een afwijkend blad ontdekte haar man daar nimmer.
Toch verstopte zij elke avond een van de waaiers uit haar verzameling in deze palmboom. Zo wist de minnaar die haar dat exemplaar had gegeven dat hij zich moest voorbereiden op een nachtelijk samenzijn met de gravin.
Door zijn goedmoedige en rustige levensstijl leefde de graaf in goede gezondheid nog zesentwintig jaar, drie maanden en achttien dagen na zijn trouwdag, waarna hij op een warme dinsdag dood in bed lag, waar Louise-Catharina hem in de ochtend vond. Zijn begrafenis was rustig en goedmoedig. Enkele adellijke familieleden kwamen haar condoleren. “Nu ben je de Douairière Lodewyc De Vos Van Steenwijk,” fluisterde Lodewyc’s oudere zuster haar toe.
Louise-Catharina knikte op haar allertreurigst. “Zijn naam heb ik van hem gekregen, voor de rest van mijn leven,” fluisterde ze terug en pinkte een traan weg.
“Maar mijn waaiers heb ik zelf verzameld,” dacht zij er met een milde glimlach achteraan.
En diezelfde avond hing ze haar waaiers, neuriënd, allemaal tegelijk in de palmboom.
Zoekspelletje: in dit verhaal zit een 1,2,3-tje verstopt. Waar?
Schrijven in de vakantie
7 redenen
om juist in de vakantie te schrijven
1
Tijd en aandacht
Schrijven kost tijd en aandacht. Van dat spul waar je het hele jaar door maar weinig van hebt zodat je het niet gaat besteden aan iets waarvan je toch niet weet of het wel wat wordt. De vakantie is bij uitstek een periode waarin je de tijd aan jezelf hebt. Waarin je werkelijk aandacht kunt besteden aan wat je belangrijk vindt. Schrijven dus.
2
Schrijfgenot
Hee, het is markt in dat kleine dorpje! Pakken we even mee. En kijk, een meertje! We huren een bootje! Impulsen horen bij vakantie. Afgaan op je impulsen hoort ook bij creatie. Creëren is geen 9 tot 5 klus. Het lukt niet als je vindt dat het moet. De juiste woorden groeien niet op een bodem van kille discipline maar op het plezier van het scheppen. Schrijf om het genot ervan.
3
Goed gezelschap
Je gezin, je geliefde, je reisgenoten… ze hebben al vaak genoeg gehoord dat je nu echt binnenkort zult gaan beginnen aan dat boek van je. Zet je toetsenbord waar je mond is. Begin. Claim een paar uur per dag, een dag per vakantieweek, wat er dan ook werkt voor jou, maar schrijf. Ze amuseren zich wel even zonder jou en jij bent er de rest van de tijd aangenamer gezelschap door. Trouwens: je weet snel of je op dreef bent – dan is je vorderende tekst ook goed gezelschap voor jou.
4
Alles is nieuw
Een ver land, een andere taal om je heen, nieuwe smaken, geluiden en geuren… Je verwondert je vanzelf over alles op vakantie. Door vanuit diezelfde verwondering te schrijven vind je nieuwe woorden, een andere kijk op wat ooit vanzelfsprekend leek. Verwonder je. Dat is de ideale basishouding van de schrijver.
5
Toeristische attracties
Niks is zo moeilijk als schrijven over dat waar je hart sneller van gaat kloppen. Je familiegeschiedenis. Je werk. Je bedrijf. Je favoriete fantasiewereld. Op vakantie train je jezelf om de dingen om je heen te zien als toeristische attracties. Je neemt ze waar, maar je maakt er geen deel van uit. Ook je eigen verhaal wordt gemakkelijker te vertellen als je er een beetje afstand van neemt. Schrijf jouw verhaal alsof het over de Eiffeltoren gaat; met bewondering maar zonder er in weg te zakken.
6
Ren die tunnel uit
Een goed verhaal dat verteld wil worden heeft een grote zuigkracht op de geest. Voor je het weet zit je uren achter elkaar over je toetsenbord gebogen, koffiekopje links, muis rechts, muziek aan of juist in doodse stilte. Er ontstaat een tunneltje waarin verhaal en jij elkaar vanaf de uiteinden tegemoet lopen. Lekker, die flow. In een heel andere omgeving zou je wel eens een volstrekt nieuw tunneltje kunnen ontdekken. Of je rent er uit, het zonlicht in. Daar krijg je heel andere teksten van.
7
Samen schrijven
Waarom zou je het alleen moeten doen? Gun jezelf de ondersteuning van andere schrijvers of een professionele schrijfcoach. Er worden, zeker in de vakantiemaanden, veel schrijfweken georganiseerd waar je met of zonder je gezin heen kunt om eens stevig aan de slag te gaan met je boek, scriptie of webteksten. Je komt er op nieuwe ideeën, je verbetert je schrijfstijl door de tips van anderen en je maakt heel wat schrijfuren.
Schrijfweek in Frankrijk
11 tot 18 september 2015
bij Simply Canvas in Bonac (bij Bergerac)
voor 850 euro incl. boek, biologisch eten, volpension
in een schitterende omgeving waar je geen woorden aan vuil hoeft te maken
met schrijfcoach en boekenvroedvrouw Yoeke Nagel – en het Creatiepentagram
Hij sprong
“Och lieverd toch!”
Een uurtje had ik, tussen twee afspraken. Genoeg om even thuis een boterhammetje te eten. Buiten was het snikheet, maar in de auto prees ik de goden voor de uitvinding van airconditioning. Ik reed al over de brug.
De auto voor me, een minibusje met een karretje er achter, remde af.
Dwars over het fietspad rende een jongen in een blauw shirt. Zijn gezicht strak, geconcentreerd. Hij rende gebukt. Zonder vaart te minderen sprong hij op de reling van de brug. Toen ik in mijn achteruitkijkspiegel keek was hij weg.
Hij was weg. Shit. Shit!
Mijn handen klemden zich om het stuur. Shit! Sprong hij? Hij sprong. Alles verstrakte in me.
De auto met het aanhangwagentje was gestopt op de vluchtstrook. De andere auto’s reden door.
Ik draaide snel de zijweg in die bij het water uitkomt, onder de brug. Ik stapte uit. Daar boven, op de brug, stond een man naast de auto met een telefoon in zijn hand.
“Hee!” riep hij. “Heb je het gezien? Hij sprong, verdomme!”
“Ik zag het!” riep ik terug. “Zie je hem nog?”
De man wees.
Aan de andere kant van de rivier klom een jongen met een kletsnat blauw shirt de kade op en ging zitten. Met beide handen voelde hij aan zijn borst. Misschien herkende ik hem. Hij zou de vriend kunnen zijn van een van mijn kinderen. Twintig misschien. Hooguit vijfentwintig. Zo jong.
Hij moest een enorme klap hebben gemaakt op het water, maar hij was niet dood.
Hij is niet dood, dacht ik.
Een wagentje van de plantsoenendienst stopte en de jongen stond op en praatte met de plantsoenenman.
Er zijn geen betere gesprekspartners dan plantsoenenmannen als je zo wanhopig bent dat je springt.
“Ik rij naar hem toe!” riep ik naar boven.
“Ik bel de politie al!” riep de man terug.
Toen ik aan de andere kant van de rivier was aangekomen parkeerde ik mijn auto waar het helemaal niet mag.
Ik liep de kade op. Mijn schoenen knelden.
Ik wilde naar de jongen toe lopen en tegen hem zeggen: “Och lieverd toch!”
En dan zou ik hem vragen hoe het met hem ging en naar hem luisteren en mijn volgende afspraak vergeten.
En dan wilde ik hem vertellen dat alles altijd alleen maar beter wordt. Dat het ergste voorbij is als je zo diep gevoeld hebt dat het allemaal niet de moeite waard is. Dat het maar een spelletje is, het leven, dat je gerust dood mag als je dat per se wilt, maar dat leven je enige kans is om te zien wat er nog voor moois kan komen en dat je dan altijd nog weg kunt als het echt niet gaat. Maar niet nu al! Niet zo jong al opgeven!
Op de kade stond een groep mensen om de jongen heen.
Ik dacht dat ik ook al uniformen zag.
Zijn agenten er tegenwoordig in getraind om tegen een jongen te zeggen: “Och lieverd toch”? Ik hoopte het van harte.
Met zoveel mensen om hem heen moest hij al weten dat we aan hem denken. Dat hij niet alleen is. Dat springen niet hoeft. Niet nu. Nog niet.
Ik heb me omgedraaid en ben teruggelopen naar mijn auto. Er waren al mensen voor hem.
Maar ik denk aan hem. En er zijn vast meer mensen die aan hem denken omdat ze het zagen gebeuren, vanaf de weg, vanaf de kade, vanaf een schip misschien.
Het kan me schelen hoe het nu met hem gaat.
Het kan die mensen schelen.
“Och lieverd,” denk ik voor hem. Echt. Het wordt zoveel beter vanaf nu.
Ik wens je liefs.
Ster
Een hele dag lang vertelde ik de studenten van Tori Kindercoaching over de schoonheid van woorden. Voor alles is er wel eentje die precies klopt: een dwarrelwoord dat traag naar je toetsenbord glijdt om dat wat je bedoelt precies in een woord te vangen, zei ik.
Toen we klaar waren met de cursusdag ‘Schrijven met het Creatiepentagram’ richtte Christa het woord tot mij.
‘Je schrijft als een ster. Je draagt een ster om je nek. En vanaf vandaag heb je je eigen ster hoog aan de hemel. Hij heet Yoeke.’
Ze overhandigde me een prachtig pakketje met een heel officieel document waar het echt stond, zwart op wit met coördinaten en alles. Ergens daarboven dwaalt vanaf vorige week een sterretje dat Yoeke heet…
Een woeste ontroering kolkte uit mijn borst omhoog en denderde mijn lijf uit via mijn wijdopen mond.
Wroahhhh! Whoeoeeeh! Oohhrggh! brulde iets wat op mijn stem leek, maar dan rauwer.
Niks juiste woorden.
Helemaal geen woorden.
Alleen maar vlammende blijdschap.
Whoeeeffffsh
En tranen ook. Zomaar van blijheid.
Geloof dus nooit wat woordkunstenaars beweren. Voor sommige dingen zijn er echt geen woorden. En als ze beweren van wel, geef ze dan een ster. Moet je horen wat er dan gebeurt.
Effe een website maken
Geduld hebben we nodig
Ja, ik geef les in die dingen: het schrijven van webteksten.
Maar het technische gedeelte van zo’n website is een heel ander verhaal.
Natuurlijk: wordpress is gemakkelijk, zeggen ze. Klopt hoor. Ik kende mijn vorige site als de inhoud van m’n tas. Daar verdwaalde ik niet. Maar elk thema heeft weer zo z’n eigen instellingen, mogelijkheden en vooral onmogelijkheden.
Het zal dus nog wel even worstelen zijn voordat deze nieuwe site me weer net zo lekker zit als de oude. Het is als met kinderschoentjes. Je moet er een beetje in groeien.
Als dat eenmaal gelukt is komen die teksten vanzelf wel.
Yoeke Nagel
“Deel je kennis en inzichten met anderen.
Ik help je om daar de juiste woorden voor
te vinden – en op te schrijven
of uit te spreken.”
